Ulga na złe długi w podatku dochodowym

W myśl przepisów Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, podstawa obliczenia podatku dochodowego może zostać:

• zwiększona o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania, które nie zostało uregulowane w terminie 90 dni, licząc od dnia upływu daty płatności wskazanej na fakturze (rachunku) lub umowie – w przypadku nabywcy,
• zmniejszona o zaliczaną do przychodów wartość wierzytelności, która nie została opłacona w terminie 90 dni, licząc od dnia upływu daty płatności wskazanej na fakturze (rachunku) lub umowie – w przypadku sprzedawcy.

Okres 90 dni liczy się począwszy od pierwszego dnia następującego po określonym na fakturze (rachunku) lub w umowie upływie terminu do uregulowania zobowiązania.

Korekta podatku dochodowego jest obowiązkowa w przypadku dłużnika i dobrowolna w przypadku wierzyciela.

Zastosowanie ulgi na złe długi w podatku dochodowym ma miejsce tylko wtedy, gdy łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

• dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
• od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa,
• wystawiona faktura (rachunek) lub umowa dokumentują transakcję handlową zawartą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatników, dla których przychody są opodatkowane na terytorium Polski.

Zasady kwalifikowania dokumentów do korekty w podatku dochodowym

Do korekty w podatku dochodowym kwalifikowane są następujące dokumenty:

• Faktury sprzedaży,
• Faktury VAT marża,
• Rachunki,
• Rejestr VAT sprzedaży,
• Faktury zakupu,
• Rejestr VAT zakupu.

Zarówno w przypadku korekty wierzytelności jak również zobowiązań w przypadku korekt dokumentów na minus aby poprawnie w uldze na złe długi uwzględnić różnicę pomiędzy dokumentem pierwotnym i korektą należy rozliczyć całkowicie korektę oraz częściowo (na kwotę korekty) fakturę pierwotną.

Ulga na złe długi w podatku dochodowym dotyczy dokumentów:

• wystawionych na kontrahenta będącego podmiotem gospodarczym,
• z datą wystawienia po 31 grudnia 2017 r. oraz maksymalnie dwa lata wstecz od roku, za który robi się korektę,
• z terminem płatności po 31 grudnia 2019 r.,
• obejmujących transakcje o statusie Krajowy,
• dla których od terminu płatności zobowiązania/wierzytelności minęło 90 dni licząc od pierwszego dnia następującego po określonym na fakturze (rachunku) lub w umowie terminu. W przypadku, gdy termin płatności przypada na dzień ustawowo wolny od pracy lub na sobotę, to przy kwalifikowaniu dokumentu do korekty w podatku dochodowym brany jest pod uwagę pierwszy dzień roboczy przypadający po dniu wolnym,
• dla których na dzień składania zaliczki płatności do dokumentów nie zostały zapłacone. Jeżeli dokument został zapłacony częściowo to do korekty kwalifikowana jest kwota pozostająca do zapłacenia,

W przypadku niezapłaconych zobowiązań dokument może być kwalifikowany do korekty do końca roku podatkowego, natomiast w przypadku niezapłaconych wierzytelności maksymalnie przez okres 3 lat licząc od końca roku, w którym powstało prawo do odliczenia.

W przypadku gdy na dokumencie handlowym/księgowym zakwalifikowanym do ulgi na złe długi nie został uzupełniony kontrahent to należy usunąć taką pozycję z listy i zmodyfikować samodzielnie kwotę do ulgi na formularzu zaliczki.

Zaliczka na podatek dochodowy – ulga na złe długi

Podczas wyliczania zaliczki PIT-36/ PIT-36L/CIT-8 za okres od stycznia/I kwartału 2020 r. na kreatorze została dodana możliwość uwzględnienia dokumentów do ulgi na złe długi.

W przypadku Wierzytelności Użytkownik ma możliwość obniżenia podstawy opodatkowania o kwoty z dokumentów, które nie zostały uregulowane przez odbiorców i są przeterminowane o więcej niż 30 dni.

Domyślnie zaznaczone będzie opcja Zobowiązania. Jeżeli Użytkownik zaznaczy obydwie opcje to ustawienie zostanie zapamiętane podczas dodawania kolejnej zaliczki.

W kolejnym etapie wyświetli się lista dokumentów wierzytelności/zobowiązań zakwalifikowanych do ulgi na złe długi:

Aby niezapłacony dokument pojawił się na liście, na dzień wyliczania zaliczki musi widnieć w programie jako nierozliczony lub częściowo rozliczony. W przypadku korekty powrotnej kwalifikowany jest dokument zapłacony w miesiącu/kwartale, za który liczona jest zaliczka.

Użytkownik ma możliwość usunięcia  zobowiązań/wierzytelności zakwalifikowanych do ulgi na złe długi. Usunięcie dokumentu jest możliwe na dwa sposoby:

• Poprzez wybranie ikony kosza – dokument jest usuwany z bieżącej zaliczki, pojawi się natomiast na liście dokumentów zakwalifikowanych do ulgi na złe długi w następnym miesiącu/kwartale, a także w przypadku wyliczania korekty zaliczki za ten sam miesiąc/kwartał.

• Wybór opcji Nie uwzględniaj w uldze na złe długi – opcja dostępna pod trzema kropkami. Dokument jest usuwany z bieżącej zaliczki oraz nie pojawi się na liście dokumentów zakwalifikowanych do ulgi na złe długi w następnych miesiącach/kwartałach. Dokument trafia na listę Dokumenty usunięte z ulgi na złe długi.

Jeżeli na liście rozliczonych wierzytelności/zobowiązań zakwalifikowanych do ulgi na złe długi pojawią się dokumenty z poprzedniego okresu obrachunkowego, to podczas wyliczania zaliczki PIT-36/ PIT-36L za trzy pierwsze miesiące roku kalendarzowego (przed wyliczeniem deklaracji rocznej za okres poprzedni) pojawi się komunikat:

W zależności od wybranej opcji:

Tak – dokumenty zostaną usunięte z ulgi na złe długi

Nie – dokumenty zostaną wykazane w uldze na złe długi

W przypadku zaliczki na PIT-36 i PIT-36L lista dokumentów usuniętych z ulgi na złe długi jest zapamiętywana w kontekście danego właściciela. Istnieje możliwość przywrócenia dokumentu z listy Dokumenty usunięte z ulgi na złe długi (opisano poniżej w części Przywracanie dokumentów do ulgi na złe długi).

Lista  dokumentów zakwalifikowanych do ulgi na złe długi zawiera następujące kolumny:

• Numer dokumentu – numer dokumentu źródłowego
• Kontrahent – nazwa kontrahenta wybranego na dokumencie źródłowym.
• NIP – wyświetlany jest NIP uzupełniony na dokumencie źródłowym.
• Data wystawienia – data wystawienia z dokumentu źródłowego.
• Termin – termin płatności z płatności do dokumentu źródłowego.
• Kwota dokumentu pozostająca do rozliczenia – kwota płatności z dokumentu źródłowego
• Kwota do ulgi wg udziału właściciela (zaliczka PIT) – kwota do ulgi przemnożona przez udział właściciela na dzień księgowania dokumentu. Zmiana kwoty jest możliwa do wysokości kwoty dokumentu. Zmieniona kwota jest zapamiętywana w kolejnych miesiącach i w nich już nie podlega edycji.
• Kwota do ulgi (zaliczka CIT-8) – kwota do ulgi z dokumentu źródłowego

Szczegółowy mechanizm automatycznego wyliczania kwoty w kolumnie Kwota do ulgi wg udziału właściciela opisany został poniżej w części Wyliczenie kwoty do ulgi na złe długi.

Dokumenty wyświetlane są na liście chronologicznie według terminu płatności, a w przypadku dokumentów z tym samym terminem płatności – chronologicznie według daty wystawienia.

Niezapłacone zobowiązania oraz zapłacone wierzytelności zwiększają podstawę obliczenia podatku. Niezapłacone wierzytelności oraz zapłacone zobowiązania zmniejszają podstawę obliczenia podatku.

Na formularzu zaliczki PIT-36 i PIT-36L informacja o kwocie zwiększającej/zmniejszającej podstawę opodatkowania z tytułu ulgi na złe długi wykazywana jest w sekcji Podstawa obliczenia podatku.

Na formularzu zaliczki CIT-8 informacja o kwocie zwiększającej/zmniejszającej podstawę opodatkowania z tytułu ulgi na złe długi wykazywana jest w sekcji Podstawa opodatkowania/Strata.

Kwota zwiększająca/zmniejszająca podstawę opodatkowania wyliczana jest automatycznie na podstawie kwot z dokumentów wierzytelności i/lub zobowiązań zakwalifikowanych do ulgi na złe długi. Użytkownik ma możliwość zmiany kwoty. Zmiana kwoty jest możliwa do wysokości kwoty z pola Podstawa obliczenia podatku (zaliczka PIT) lub kwoty z pola Podstawa opodatkowania po odliczeniach (zaliczka CIT-8). Przykładowo, jeżeli Podstawa opodatkowania wynosi 1000, to w poz. Kwota zwiększająca/zmniejszająca podstawę opodatkowania z tytułu ulgi na złe długi można wpisać kwotę nie mniejszą niż: – 1000. Próba wpisania kwoty: -1500 powoduje ograniczenie do kwoty: -1000.

W przypadku zaznaczenia na liście zaliczki PIT/CIT-8 w menu kontekstowym do tego dokumentu jest możliwość podglądu dokumentów wierzytelności/zobowiązań zakwalifikowanych do ulgi na złe długi oraz listy dokumentów usuniętych z ulgi na złe długi. Opcje są również dostępne z poziomu formularza zaliczki.

Na liście wierzytelności/zobowiązań zakwalifikowanych do ulgi na złe długi znajdują się cztery zakładki:

• Nierozliczone – dokumenty nierozliczone, uwzględnione w uldze na złe długi tylko w tym bieżącym miesiącu/kwartale.
• Nierozliczone narastająco – dokumenty nierozliczone, uwzględnione w uldze na złe długi od początku roku.
• Rozliczone – dokumenty uregulowane do korekty pierwotnej tylko w tym bieżącym miesiącu/kwartale
• Rozliczone narastająco – dokumenty uregulowane do korekty pierwotnej, uwzględnione w uldze na złe długi od początku roku.

Dokument, który zostały uwzględniony do ulgi na złe długi nie podlega modyfikacji w zakresie kwoty, terminu oraz formy płatności. Nie jest również możliwe usunięcie takiego dokumentu.

Wyliczenie kwoty do ulgi na złe długi

W przypadku dokumentów handlowych, Rejestru VAT sprzedaży oraz Rejestru VAT zakupu jeżeli na pozycji jest wybrane uwzględnianie w deklaracji VAT-7 i pliku JPK_VAT to przy wyliczaniu kwoty do korekty brana jest pod uwagę kwota netto dokumentu. W przypadku Rejestru VAT zakupu jeżeli na pozycji jest wybrane Nie uwzględniaj w deklaracji VAT-7 i pliku JPK_VAT to przy wyliczaniu kwoty do korekty brana jest pod uwagę kwota brutto dokumentu. W przypadku zaliczki na PIT-36 i PIT-36L wyżej wymienione kwoty są przemnażane przez udział właściciela na dzień księgowania dokumentu lub w przypadku dokumentu niezaksięgowanego na dzień wystawienia dokumentu.

Podczas wyliczania kwoty ulgi na złe długi w pierwszej kolejności podstawa opodatkowania jest zwiększana o niezapłacone zobowiązania oraz zapłacone wierzytelności, a następnie zmniejszana o niezapłacone wierzytelności i zapłacone zobowiązania. Zmniejszenie jest możliwe do wysokości podstawy opodatkowania. Ze względu na to, iż niezapłacone zobowiązania i zapłacone wierzytelności powiększają podstawę opodatkowania to są one zawsze korygowane. Niezapłacona wierzytelność jest korygowana wtedy, gdy cała kwota do korekty mieści się w podstawie opodatkowania. Nie jest możliwe skorygowanie tylko części wierzytelności. Jeżeli w kolejnych miesiącach/kwartałach podstawa opodatkowania będzie odpowiednio wyższa to taka wierzytelność zostanie wtedy skorygowana. Dokumenty są korygowane chronologicznie według terminu płatności. Jeśli dany dokument nie może zostać skorygowany w danym miesiącu/kwartale ze względu na niewystarczającą kwotę podstawy opodatkowania, to pod uwagę brane są kolejne dokumenty.

Przywracanie dokumentów do ulgi na złe długi

Użytkownik ma możliwość przywrócenia dokumentów usuniętych z ulgi na złe długi, z poziomu listy dokumentów usuniętych z ulgi na złe długi.

Lista dokumentów usuniętych z ulgi na złe długi zawiera dokumenty wierzytelności/zobowiązania, które mogą być uwzględnione w uldze po raz pierwszy. Po zaznaczeniu dokumentu i wybraniu opcji Uwzględniaj w uldze pojawia się komunikat: Aby dokument został uwzględniony w uldze na złe długi należy wyliczyć zaliczkę/korektę zaliczki. W przypadku zaliczki na PIT-36, PIT-36L dokument jest przywracany dla danego właściciela. Przywrócone zobowiązania podlegają korekcie do końca roku podatkowego, przywrócone wierzytelności podlegają korekcie maksymalnie przez okres 3 lat.

Korekta powrotna

Korekta powrotna jest wykonywana w miesiącu/kwartale, w którym skorygowany we wcześniejszych miesiącach/kwartałach niezapłacony dokument zostanie uregulowany. Do korekty kwalifikowany jest dokument zapłacony w miesiącu/kwartale, za który wyliczana jest zaliczka. Jeżeli dokument zostanie zapłacony częściowo to korygowana jest tylko ta zapłacona część.

Kwota do korekty powrotnej wyliczana jest w następujący sposób:

(Kwota zapłacona/kwota nierozliczona wykazywana po raz pierwszy jako kwota pozostająca do rozliczenia) * kwota do ulgi uwzględniona po raz pierwszy na zaliczce.

W przypadku niezapłaconych zobowiązań dokument może być kwalifikowany do korekty do końca roku podatkowego. Jeżeli nie zostanie on skorygowany na zaliczce to podlega korekcie na deklaracji rocznej. W przypadku niezapłaconych wierzytelności dokument może być kwalifikowany do korekty maksymalnie przez okres 3 lat licząc od końca roku, w którym powstało prawo do odliczenia.

W przypadku gdy na zaliczce zostanie wyliczona strata z działalności gospodarczej/najmu to nie trzeba zwiększać podstawy opodatkowania z tytułu ulgi na złe długi.

W przypadku gdy z jednego źródła wyliczono stratę, a z drugiego dochód wtedy kwota do ulgi odpowiednio zwiększa/zmniejsza podstawę opodatkowania.